Powołanie osoby w skład zarządu skutkuje nawiązaniem między nią a spółką stosunku organizacyjnego (korporacyjnego). Nie reguluje on jednak relacji pomiędzy tymi podmiotami w sposób wyczerpujący. W praktyce, w celu skonkretyzowania praw i obowiązków stron, jak choćby zakresu odpowiedzialności zarządcy czy wynagrodzenia, zawierane są dodatkowo umowy cywilnoprawne czy umowy o pracę dotyczące pełnienia funkcji prezesa zarządu. Umowy te mają charakter wtórny wobec stosunku organizacyjnego, jest to bowiem drugi stosunek prawny. Kodeks spółek handlowych dopuszcza pracownicze zatrudnienie członków zarządu spółki kapitałowej (art. 203 § 1 oraz art. 370 § 1 KSH). Potwierdza to także orzecznictwo Sądu Najwyższego (dalej jako SN). Jednak zatrudnienie prezesa zarządu w oparciu o stosunek pracy wiąże się z bezwzględnym wymogiem wypłaty wynagrodzenia za świadczoną przez niego pracę. Wymaga tego jedna z fundamentalnych zasad prawa pracy, a mianowicie zasada odpłatności za pracę. To z kolei nie oznacza, że w związku z tym będą mu przysługiwać świadczenia wynikające z uregulowań zakładowego układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania.
Dla udzielenia odpowiedzi na pytanie czy prezesowi zarządu, z wyłączeniem prezesów spółek objętych zakresem podmiotowym art. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (tekst jedn. z dnia 8 lutego 2013 r., Dz. U. z 2013 r. poz. 254), przysługuje prawo do nagrody jubileuszowej decydujący jest charakter nagrody jubileuszowej. Nieodzowne jest przede wszystkim ustalenie, czy nagroda jubileuszowa jest składnikiem (elementem) wynagrodzenia za pracę, tj. czy obejmuje ją swoim zakresem art. 241 26 § 2 Kodeksu pracy, czy też nie.
Orzecznictwo SN w tej kwestii nie było jednolite, co powodowało skrajnie odmienne rozstrzygnięcia w wyrokach wydawanych w przypadku sporów sądowych pomiędzy prezesem zarządu a jego pracodawcą, których przedmiotem było roszczenie o wypłatę nagrody jubileuszowej. W ostatnich jednak latach przeważa pogląd, że nagroda jubileuszowa, w znaczeniu premii (gratyfikacji) jubileuszowej, jest objęta regulacją art. 241 26 § 2 KP i w konsekwencji stanowi składnik wynagrodzenia. Wskazać należy, że nagroda jubileuszowa, w myśl tejże utrwalonej już w chwili obecnej w literaturze i judykaturze wykładni, stanowi (wbrew jej nazwie) składnik wynagrodzenia za pracę. Nagroda jubileuszowa mieści się zatem w pojęciu warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy w rozumieniu art. 24126 § 2 KP i jako taka nie może być przedmiotem regulacji w odniesieniu do tych osób, ani w zakładowym układzie zbiorowym pracy, ani w regulaminie wynagradzania. Z przepisu tego wynika zatem zakaz uregulowania w układzie zbiorowym zasad wynagradzania osób kierujących zakładem pracy, a zakaz ten na mocy odesłania w art. 772 § 5 KP stosuje się również do regulaminu wynagradzania. W rezultacie wyżej wymienione przepisy wewnątrzzakładowe, nie mogą określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, w rozumieniu art. 128 § 2 pkt. 2 KP, oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej podstawie niż stosunek pracy. W związku z tym członkowie zarządu nie otrzymają wynikającej z regulaminu (układu zbiorowego) nagrody jubileuszowej, mimo że powiązanie ze stażem pracy i wymagalność tego świadczenia w znacznych odstępach czasu nie odbiera mu charakteru wynagrodzeniowego.
Z powyższego wynika, że warunki wynagradzania za pracę pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy powinny być ustalane na podstawie woli stron stosunku pracy tj. w umowie o pracę lub decyzją organu powołującego prezesa zarządu. Nie budzi wątpliwości, że ustalenie takie może dotyczyć składników wynagrodzenia regulowanych w układzie zbiorowym pracy, np. nagrody jubileuszowej oraz w regulaminie wynagradzania. Nie ma też przeszkód, aby ustalenie to zostało dokonane przy wykorzystaniu techniki odesłania do aktu prawnego regulującego określone składniki wynagrodzenia i zasady ich przyznawania, w tym do zakładowego układu zbiorowego pracy (także regulaminu wynagradzania). W takim bowiem przypadku określenie warunków wynagrodzenia następuje wolą stron stosunku pracy, a nie wolą stron układu zbiorowego lub na podstawie regulaminu wynagradzania, ustalanego przez pracodawcę, podobnie jak byłoby to w przypadku, gdyby zamiast zastosowania tej techniki ustalono zasady przysługiwania danego składnika wynagrodzenia przez przepisanie stosownych postanowień układu czy regulaminu. W tym przypadku w grę może wchodzić jednakże tylko odesłanie do aktu prawnego (układu zbiorowego, regulaminu wynagradzania) obowiązującego w dacie zawierania umowy o pracę, co oznacza przyznanie określonego składnika wynagrodzenia na warunkach i w wysokości obowiązującej w tej dacie, niepodlegającego dalszym automatycznym modyfikacjom związanym ze zmianą wskazanych przepisów wewnątrzzakładowych. W istocie bowiem prowadziłoby to do sytuacji, w której pracownik zarządzający zakładem pracy sam decydowałby o podwyżce wynagrodzenia, modyfikując postanowienia regulaminu (układu zbiorowego) w sposób odpowiadający jego interesom. Ratio legis art. 24126 § 2 KP wyjaśnił SN, wskazując, że „pracownicy zarządzający zakładem pracy są podmiotami aktywnie uczestniczącymi w tworzeniu zakładowych układów zbiorowych pracy i podpisują ten układ w imieniu pracodawcy będącego jednostką organizacyjną” (art. 24123 w związku z art. 31 KP). W art. 24126 § 2 KP chodzi więc o to, aby tacy pracownicy nie podejmowali decyzji o przysługujących im świadczeniach wynagrodzeniowych. Podobnie rzecz się ma z regulaminem wynagradzania, który ustala pracodawca (art. 772 § 4 KP), a więc w istocie pracownik zarządzający zakładem pracy w imieniu pracodawcy.
Celem uniknięcia ewentualnych nieporozumień, czy sporów sądowych mogących wyniknąć w związku z ewentualnym wystąpieniem prezesa zarządu z żądaniem o wypłatę nagrody jubileuszowej, kwestie te należy szczegółowo ustalić i uregulować już na wstępie, poprzez umieszczenie odpowiednich zapisów – w zależności od zaistniałej sytuacji – w treści umowy o pracę łączącej strony, bądź w akcie powołującym przyszłego prezesa w skład zarządu.
