Niewypłacalność osób fizycznych to typowe zjawisko społeczne, które ma różne podłoże. Jego przyczyną może być nagła zmiana sytuacji życiowej związanej np. z pogorszeniem stanu zdrowia, śmiercią współmałżonka, długu, hazard, alkoholizm, narkomania. Niektórzy dłużnicy stali się niewypłacalni, gdyż są ofiarą jakiejś pułapki życiowej, oszustwa, nietrafionej decyzji z negatywnymi konsekwencjami finansowymi. Łatwe do uzyskania kredyty w parabankach są drogie, ale łatwo dostępne. Dłużnicy zaciągają nowe długi na spłatę starych. Ale to tylko niektóre z przyczyn.

Skoro przypadki niewypłacalności są różne, to systemy prawne ograniczają możliwość oddłużenia tylko dla dłużników, którzy spełniają określone kryteria moralności płatniczej. Osoba niewypłacalna nie jest samodzielnie w stanie wydostać się z pętli zadłużenia, gdyż odsetki przyrastają każdego dnia. Koszty procesowe, koszty egzekucji komorniczej znacznie powiększają zadłużenie, a są zaspakajane w pierwszej kolejności. Jednocześnie takimi okolicznościami mogą być konsekwencje związane z utratą pracy np. poprzez zwolnienia związane z sytuacja epidemiologiczną w związku np. z koronawirusem (koronawirus, COVID – 19). Utrata pracy może prowadzić do biedy i ubóstwa, a w konsekwencji do powstania pętli zadłużenia.

Oddłużenie jest głęboko zakorzenione w kulturze europejskiej

Zgodnie z art. 10 pr. upadł. stanowi, że upadłość ogłasza się względem dłużnika, który jest niewypłacalny. Zatem pojęcie upadłości i niewypłacalności nie są tożsame. Niewypłacalność jest przesłanką upadłości. Upadłość zaś jest szczególnym stanem prawnym dłużnika wynikającym z orzeczenia sądu upadłościowego, które jest wydawane w efekcie niewypłacalności dłużnika.

Przepisy odrębnego postępowania upadłościowego odnoszące się do niewypłacalności osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej nazywane są w języku prawniczym i potocznym „upadłością konsumencką”. Nowelizacją prawa upadłościowego z 2019 r. wprowadzono postępowanie odrębne „postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej” oraz „postępowanie o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli przez osobę fizyczną nieprowadzącej działalności gospodarczej”.

Oddłużenie sądowe odnosi się zarówno do zobowiązań publicznoprawnych i prywatnoprawnych

Podstawą normatywną konsumenckiej zdolności upadłościowej jest art. 491 ¹ prawa upadłościowego wyznacza tzw. zdolność upadłościową z zakresie tzw. upadłości konsumenckiej.

Ustawodawca nowelą z 30 sierpnia 2019 r. uchylił at. 491 4 prawa upadłościowego, który dla ogłoszenia upadłości konsumenckiej wprowadził poprzednio cenzus moralności płatniczej. Ustawodawca zrezygnował z regulacji, w myśl której sąd oddalał wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

W aktualnym stanie prawnym, w przedmiocie ogłoszenia upadłości konsumenckiej ani nie podlegają badaniu przyczyny, dla których dłużnik stał się niewypłacalny, ani nie warunkują one ogłoszenia upadłości dłużnika.

W razie pytań co do przesłanek ogłoszenia upadłości prosimy o kontakt na kb@kancelaria-brzozowska.pl.